ՀՀ բնակլիմայական պայմանները

Հայաստանի Հանրապետությունը զբաղեցնում է 29.8 հզ  կմ² տարածք, սակայն  փոքր տարածք զբաղեցնելով հադրեձ աչքի է ընկնում բնական պայմանների խիստ բազմազանությամբ:

Հայսատանի Հանրապետությունը տիպիկ լեռնային երկիր է: Նրա միջին բարձրությունը ծովի մակերևույթից կազմում է 1837 մետր:  ՀՀ տարածքի ավելի քան 80%-ը լեռնային է: ՀՀ տարածքում դաշտավայրեր չկան, ամենացածր վայրերը Մեղրու կիրճն է և Դեբետ գետի հովիտը (Նոյեմբերյանի տարածաշրջանում), որոնք ծովի մակերևույթից ունեն 370-390 մ բարձրություն: Հանրապետության բարձր կետը` Արագածի հյուսիսային գագաթն է, որը ունի 4090 մ բարձրություն: Այսինքն, փոքր տարածքի համար հսկայական է առավելագույն ու նվազագույն կետերի միջև եղած տարբերությունը` շուրջ 3700 մ: Տիպիկ լեռնային լինելուց բացի հանրապետության մակերևույթը խիստ կտրտված է լեռնահովիտներով, գետահովիտներով ու կիրճերով: Հանրապետության տարածում շատ են թեք լանջերը, զգալի է այն տարածքների տեսարակար կշիռը, որոնք լանջերի թեքության պատճառով չեն կարող օգտագործվել: Մեծ թեքություն ունեցող լանջերի մշակումը ժամանակի ընթացքում հանգեցնում է հողերի տեղատարման գործընթացի:
Հանրապետության աշխարահագրական դիրքի առանձնահատկություններից է այն հանգամանքը, որ այն ծովերից բավականին հեռու է, որը բացասական ազդեցություն է թողնում կլիմայական պայմանների վրա: Կասպից ծովից Հայաստանի Հարապետության սահմանագիծը հեռու է 193, Սև ծովից 163, միջերկրական ծովից 750, իսկ Պարսից ծոցից շուրջ 1000կմ:

Կլիմայական տեսանկյունից ևս Հայաստանի Հանրապետության տարածքը աչքի է ընկնում բազմազանությամբ: ՀՀ-ի մակերևույթի տիպիկ լեռնային բնույթը, խիստ կտրտվածությունը, ծովային ավազաններից հեռու լինելը, հսկայական ազդեցություն է ունենում կլիմայի ձևավորման
Ընդհանուր առմամբ, Հայաստանի Հանրապետության կլիման խիստ ցամաքային է և բնութագրվում է ամառվա ու ձմեռվա ջերմաստիճանների մեծ տատանումներով: Տարեկան միջին ամենաբարձր ջերմաստիճանը կազմում է 13,8 աստիճան (այն բնորոշ է Մեղրու կիրճին), իսկ ամենացածր ջերմաստիճանը -2,7 աստիճան է (որը բնորոշ է Արագածի բարձրադիր շրջաններին):

Ավելի մեծ են ամառվա ու ձմեռվա բացարձակ ջերմաստիճանների տատանումները: Հանրապետության տարածքում գրանցված ամենաբարձր ջերմաստիճանը + 42 աստիճան է, այն գրանցվել է Արարատյան դաշտում:

Հարապետության տարածքում երբևէ գրանցված ամենացածր ջերմաստիճանը կամ բացարձակ նվազագույն ջերմաստիճանը -46 աստիճան է, որը գրանցվել է Շիրակի մարզի Պաղակն բնակավայրում:

Այսպիսով`ՀՀ տարածքում բացարձակ առավելագույն և բացարձակ նվազագույն ջերմաստիճանների տարբերությունը կազմում է 88 աստիճան: Ջերմաստիճանների այսպիսի տատանումները առաջին հերթին բացասական ազդեցություն են թողում գյուղատնտեսական արտադրության, հատկապես խաղողագործության վրա:
Հանրապետության ցածրադիր վայրերում ոչ սառնամանիքային օրերի թիվը կազմում է 22-4-234 օր, նախալեռնային շրջաններում 118-196 օր, իսկ բարձրլեռնային շրջաններում` 90-92 օր:
Ամպամած օրի թիվը հանրապետությունում տարական կազմում է 18-ից (Մարտունի) մինչև 64 օր (Իջևան): Հանրապետությունը աչքի է ընկնում արևափայլի տևողությամբ: Արևափայլի տևողությունը այստեղ կազմում է 1924-ից (Իջևան) մինչև 2779 (Մարտունի) ժամ:
Հայաստանի Հանրապետության մակրևույթի լեռնային լինելը նպաստում է լեռնահովտային քամիների առաջացմանը, առանձին հատվախների քամիների արագությունը գերազամացում է մեկ վարկյանում մինչև մի քանի տասնյակ մետրը: