ՀՀ ազգային պարկերը

  «Սևան» ազգային պարկը ստեղծվել է 1987թ., ընդգրկում է Սևանա լճի հայելին և դրա շրջակայքը: Զբաղեցնում է շուրջ 150 հզ. հա տարածք: «Սևան» ազգային պարկը բնապահպանական գիտահետազոտական վայր է և իրականացնում է Սևանա լճի և դրա ավազանի բնական էկոհամակարգերի և բնական պաշարների պահպանությունը և օգտագործման վերահսկողությունը, ինչպես նաև վերահսկում է հանգստի ու տուրիզմի կազմակերպումը, աջակցում է պարկի տարածքի պատմության և մշակույթի հուշարձանների պահպանության մասին է:

Պարկը բաժանվում է երեք ֆունկցիոնալ գոտիների` արգելոցային, ռեկրեացիոն և տնտեսական: Պարկի տարածքում առանձնացված են 4 արգելոցներ` 3700 հա ընդհանուր մակերեսով 10 արգելավայր, ինչպես նաև 7200 հա ռեկրեացիոն գոտի:

Պահպանության օբյեկտ են Սևանա լիճը և դրա ջրհավաք ավազանի եզակի ու էնդեմիկ կենդանական ու բուսական համակեցությունները: Սևանի ավազանի աշխարհագրական դիրքը, կլիման և բույսերի բազմազանությունը բարենպաստ միջավայր են ստեղծել կենդանական աշխարհի համար: Այստեղ հանդիպում են կաթնասունների 34, թռչունների 267 (որից 48-ը բնադրող), երկկենցաղների 3, սողունների 17, ձկների 9 տեսակ: Պարկի տարածքում հանդիպող բնադրող թռչուններն են` սև փարփարը, կռնչան բադը և հայկական որորը: Թռչուններից Կարմիր գրքում են գրանցված մեծ ձկնկուլը, փոքր ձկնկուլը, կանչող կարապը, սովորական ֆլամինգոն: Սողուններից հանդիպում են նաիրյան, հայկական և սպիտակափոր մողեսները: Օձերից հանդիպում են` ջրային լորտուն, պղնձօձը, իժը: Երկկենցաղներից առկա են կանաչ դոդոշը, լճագորտը և փոքրասիական գորտը: Ձկներից գրանցված են կարմրախայտը, Սևանի իշխանը` իր չորս տեսակներով, սիգը, Սևանի բեղլուն, կողակը և ծածանը:

«Դիլիջան»  ազգային պարկ: «Դիլիջան»  ազգային պարկը ստեղծվել է 2002թ., գտնվում է հանրապետության հյուսիսային հատվածում` Փամբակի, Արեգունու, Միափորի, Գուգարաց լեռնաշղթաների լանջերին, Աղստև և Գետիկ գետերի ավազաններում` զբաղեցնելով շուրջ 28 հզ. հա տարածք, գտնվում է ծովի մակարդակից 1000-2300 բարձրության սահմաններում: Այստեղ պահպանվում են կաղնու և հաճարենու համակեցությունները, կենու պուրակը, անտառային հազվագյուտ ֆաունան և պատմաճարտարապետական ու բնության եզակի հուշարձանները:

Ազգային պարկի բուսական աշխարհը կազմված է մոտ 900 բուսատեսակից, որոնցից 35-ը գրանցված է ՀՀ Կարմիր գրքում: Այստեղ հանդիպում են երկկենցաղների 4, սողունների 13, թռչունների 147 և կաթնասունների 43 տեսակ: Ձկներից  կարելի է նշել կարմրախայտը և Կուրի բեղլուն, թռչուններից` քարարծիվն ու գառանգղը: Կաթնասուններից այստեղ բնակվում են խլուրդը, կզաքիսը, աքիսը, լուսանը, անտառակատուն, սկյուռը: Հաճախակի հանդիպում են վարազը և կխտարը, իսկ գետամերձ տարածքներում նաև ՀՀ Կարմիր գրքում գրանցվախ ջրասամույրը: 

Հարավային Հայաստանի տարածքը, մասնավորապես Սյունիքի մարզը աչքի է ընկնում եզակի էկոհամակարգերով և բնական հուշարձաններով:

Մեղրու տարածաշրջանում առկա բնապահպանական հիմնախնդիրների հաղթահարման նպատակով 2010 թ.-ին ստեղծվեց «Արևիկ» ազգային պարկը, որն ընդգրկում է Մեղրի, Նյուվադի և Շվանիձոր գետերի վերին և միջին հոսանքներում: Տարածքը կազմում է շուրջ 34401.8 հա:
Ազգային պարկի տարածքում ներկայացված են լանդշաֆտային գոտիների գրեթե ողջ համակարգը՝ սկսած ցածր և միջին լեռնային կիսաանապատներից մինչև բարձր լեռնային տափաստաններն ու Մեղրի գետի վերին հոսանքների մերձալպյան տիպի լանդշաֆտը:
Սյունիքի մարզի Մեղրու տարածաշրջանը առանձնանում է կենսաբանական և լանդշաֆտային հարուստ բազմազանությամբ, որն առաջացել է շնորհիվ նրա աշխարհագրական տեղադիրքի, ռելիեֆի խիստ կտրտվածության, լեռնալանջերի տարբեր դիրքադրության, ռելիեֆի բարձրունքային մեծ տատանումների` (450 մ-ից մինչև 3300-3500 մ ծովի մակերևույթից) և հանդիսանում է Կովկասի բուսականության տեսակառաջացման կարևորագույն կենտրոններից մեկը: