Թափոնների կուտակումն ու դրանց ոչնչացումն այսօր դարձել է մարդությանը
հուզող ամենակարևոր հիմնահարցերից մեկը: Պայքարի լավագույն միջոցներից են թափոնների
քանակի նվազեցումն ու թափոնների կրկնակի օգտագործումը: Թափոնների քանակի մեծ մասը կարելի
է օգտագործել որպես օգտակար պաշար: Շատ հաճախ պաշարները դիտարկվում և օգտագործվում
են միակողմանի` օգտակարից անօգտակար: Մինչդեռ անհրաժեշտ է բոլոր պաշարների համար գտնել
սպառիչ կիրառություն:
ՀՀ որոշ հանքավայրերում շինանյութերի արդյունահանման ժամանակ կորուստները
կազմում են ավելի քան 60%: Դրա պատճառը արտադրության ոչ կատարյալ եղանակներն ու սարքավորումներն
են, որոնք կատարելագործելու դեպքում կորուստները զգալիորեն կարելի է նվազեցնել: Շինանյութերի
արտադրության ժամանակ գոյացած տարբեր չափի քարի կտորները և փոշին կարելի է վերամշակել
և օգտագործել շինարարության մեջ` որպես երեսպատման սալիկի և ջերմամեկուսիչ միջնապատերի
արտադրության հումք: Սակայն շինանյութ արտադրող ձեռնարկությունները չեն ցանկանում լրացուցիչ
ֆինանսական միջոցներ ներդնել քարի մանրվածքի վերամշակման համար: Դրանք, կուտակվելով
հանքերի շուրջը, հսկայական տարածքներ են անօգտագործելի դարձնում:
Թափոնների նվազեցման հիմնահարցում մեծ դերակատարում ունեն ճարտարագետները,
որոնք պետք է կատարելագործեն բոլոր սարքերն ու տեխնոլոգիաները հնարավորին չափ անթափոն
արտադրություններ ստեղծելու համար, իսկ եթե հնարավոր չէ, պետք է մտածեն` ինչպես վերօգտագործեն
այդ թափոնները: Թափոնների հսկայական կույտեր են առաջանում նաև մետաղների հանքաքարի
արդյունահանման ժամանակ: ՀՀ-ում ամենաշատ արդյունահանվող մետաղները` պղինձն ու մոլիբդենը
հանդիպում են բազմամետաղային հանքերում, որտեղ բացի վերոհիշյալ մետաղներից, հանդիպում
են նաև շուրջ երկու տասնյակ այլ մետաղներ ու տարբեր օգտակար հանածոներ: Բազմամետաղային
հանքից օգտագործվում են միայն պղինձն ու մոլիբդենը, մնացածը` արտանետվում են որպես
թափոն: Տեխնոլոգիաների զարգացման և ներդրումների ավելացման պարագայում մնացած օգտակար
հանածոները ևս կարելի է օգտագործել:
Թափոնների մի զգալի մասն են կազմում փաթեթավորման նյութերը: Շատ
կարևոր է նվազեցնել դրանց քանակը, հաշվի առնելով,
որ փաթեթավորման նյութերից գերակշռող մասը պոլիէթիլենային տոպրակներն են:
Թափոնների հիմնախնդրի լուծման լավագույն միջողներից մեկը դրանց
վերամշակումն է: Կոշտ թափոնների վերամշակումից կարելի է ստանալ կոմպոստ: Կոմպոստը արժեքավոր
օրգանական պարարտանյութ է, որը կարելի է ստանալ
միայն կենսաքայքայվող աղբից:
Ոչ կենսաքայքայվող թափոնների համար լավագույն միջոցը վերօգտագործումն
է: Վերօգտագործելուց առաջ թափոնները անհրաժեշտ է տեսակավորել, որից հետո, որպես երկրոդային
հումք ուղարկել վերամշակման:
Բազմաթիվ երկրներում բնակիչներն իրենք են առանձնացնում կենցաղային
աղբը` տարբեր թափոններ հավաքելով տարբեր տոպրակների մեջ: Աղբը հիմնականում բաժանվում
է հինգ մասի` մետաղ, ապակի, պոլիմերային նյութեր, թուղթ, օրգանական թափոններ:
0 Մեկնաբանություն:
Отправить комментарий