Կոմպոստ

 Թափոնների քանակի կրճատման ու դրանց վերօգտագործման լավագույն միջոցներից մեկը կոմպոսի պատրաստումն է: Կեսաքայքայվող նյութերը կարելի է վերամշակել կոմպոստի` արժեքավոր օրգանական պարապտանյութերի : Կոմպոստ կարելի է վերապատրաստել ինչպես տնային այնպես էլ քաղաքային մասշտաբի կոմպոստ արտադրող մեծ գործարաններում:

Կոմպոստը մասնակիորեն քայքայված օրգանական նյութ է: Այն առաջանում է բնական միջավայրում` անտառում գետնին թափված տերևների և աղբի քայքայումից: Տան պարտեզներում մենք կարող ենք ավելի արագ ստանալ նույն արդյունքը` պատրաստելով կոմպոստի կույտ: Ժամանակի ընթացքում կոմպոստի հետագա քայքայման արգասիքները և հողի մյուս բաղադրիչները փոխազդելով միմյանց հետ առաջացնում եմ հումուս: Հումուսը հողի գլխավոր բաղադրիչն է, որի կազմավորման համար պահանջվում են երկար տարիներ: Օրգանական նյութերի` կոմպոսի կամ հումուսի անհրաժեշտ քանակությունը չափազանց կարևոր է հողը պահպանելու համար:

Կոմպոստ պատրաստելու համար պահանջվում են սննդարար նյութեր,թթվածին, ջուր, միկրոօրգանիզմներ և ժամանակ:

Սննդարար նյութեր: Պարտեզի մանցուկները`հիմնականում չոր տերևները և ճյուղերը ածխածնով հարուստ զանգված են: Թարմ, կանաչ մնացորդները և խոհանոցային թափոնները հարուստ են ազոտով: Կատարյալ խառնուրդը պետք է պարունակի մոտավորապես 3 բաժին ածխածին և 1 բաժին ազոտ:

Գոյություն ունեն շատ այլ թափոններ, որոնք կարելի է կոմպոստի վերածել` թեյի տերևները, սուրճի նստվածքը, կավի մնացորդները և այլն:

Թթվածին: Թթվածինը չափազանց կարևոր է կոմպոստի պատրաստման համար: Սկզբնական շրջանում կույտը նոսր է և բավականին թթվածին է պարունակում: Զանգվածի խտանալու հետ մեկտեղ անհրաժեշտ է որոշակի ժամանակ անց ապահովվել թթվածնի մուտքը դեպի զանգված:

Ջուր: Միկրոօրգանիզներին անհրաժեշտ է խոնավություն, բայց ոչ մեծ քանակությամբ: Եթե ողջ օդային տարածքը լցվի ջրով, ապա զանգավածը կդառնա թթվածնազուրկ: Զանգվածի համար խոնավության պարունակությունը պետք է լինի 50%:

Միկրոօրգանիզմներ: Միկրոօրգանիզմները զանգվածի մեջ հայտնվում են հում նյութի  հետ: Միկրոօրգանիզմների մուտքը հաստատ ապահովելու համար պետք է զանգվածին պարբերաբար ավելացնել հող կամ գոմաղբ:

Ժամանակ:  Գործընթացի հաջող ընթացքի դեպքում քայքայման դպրոցեսը տևում է մոտ տասը շաբաթ: Փորքան մեծ է լինի կոմպոստացման զանգվածը այնքան գործընթացը բարեհաջող կընթանա:

Կոմպոստացման գործընթացին խանգարող նյութերն են `

·         Մսեղենը, ձկնեղենը, ձեթը, յուղը. Սրանք գրավում են վնասատուներին  (առնետներ)

·         Մեծ քանակությամբ աղաջրերը, աղը վնաս է ինչպես հողին և բույսերին, այնպես էլ կոմպոստին

·         Թունավոր մոլախոտերի պտուղներն ու սերմերը

·         Մեծ քանակությամբ մոխիրը

·         Մեծ ճյուղերը