«Աշնանային գույները Տավուշում» նախապատրաստական փուլ

 «Աշնանային գույները Տավուշում» եռօրյա ճամբարային նախագիծը ուղղված է բնական միջավայրում քայլարշավերի միջոցով բնական միջավայրի հետ կապի հաստատումն ու էկոտուրիզի զարգացման հեռանկարների ուսումնասիրությունն է։ Այդ իսկ պատճառով նախապատրաստական աշխատանքների շրջանակներում նախ և առաջ ուսումնասիրվել է Էկոտուրզմի զարգացման հեռանկարները Հայաստանում, ըստ որում նաև շեշտադրում անելով ոչ միայն դրական այլ նաև բացասական կողմերին։ Քանի որ Ճամփորդություն կազմակերպվում է Տավուշի մարզում, ապա նաև առանձին ուսումնասիրվել է Էկոտուրիզմի զարգացման հեռանկարները Տավուշի մարզում։

Իրականացվող Եռօրյա ուսումնական ճամփորդությունը իր մեջ պարունակում է նաև հայրենագիտական բաղադրիչ, այդ իսկ պատճառով մինչ ուսումնական ճամփորդությունը առանձնացվել են այն բոլոր հայրենագիտական կանգառները , որոնք նախատեսվում են այս եռօրյա ճամբարի ընթացքում։

Իրականացվող ուսումնական ճամփորդության ընթացքում կարևոր կանգառներից մեկը Կովկասյան ազնվացեղ եղջերուների բազմացման կենտրոն այցելություն է, որտեղ և հնարավորություն կունենանք ծանոթանալու Հայաստանում իրականացվող կենդանիների կլիմայավարժեցմանը:

Որպես Առանձին Էկոլոգիական դասընթաց այս եռօրյա ուսումնական ճամփորդության մեջ ներառված է նաև Սևանա լճի հիմնախնդիրն անդրադարձ, որը վերագրվել է Սևանա կղզուց մինչև Սևանա թերակղզի, ներառելով հիմնախնդրի ողջ ժամանակագրությունը։

 

Շարունակելի․․․

Կարդալ ավելին

Առարկայական ուսուցումը ճամփորդելով-էկոլոգիա

 

Ճամփորդություններով ուսուցումը հանդիսանում է կրթահամալիրում իրականցաղ «էկոլոգիա» դասընթացի կարևոր բաղադրիչներից: Մշակված մեկօրյա կամ բազմօրյա ուսումնական ճամփորդությունը իրենց բաղադրիչներով համահունչ են առարկայական ծրագրի նպատակներին, ծրագիրը կառուցման բովանդակային հիմքին, ինչպես նաև որպես ուսուցման մեթոդ հնարավորություն են տալիս լուծել առարկայի առջև դրված խնդիրներն ու հասնել սահմանված վերջնարդյունքներին:
Կրթահամալիրում իրականացվող ուսումնական ճամփորդությունների հիմնական ուղություններից մեկ հանդիսանում են բնապահպանական ճամփորդությունները: Բացի այդ, գրեթե բոլոր ճամփորդությունները ունեն իրենց մեջ պարունակում են  բնապահպանական բաղադրիչ:
Յուրաքանչյուր ուսումնական ճամփորդությանը նախորդում է նախապատրաստական փուլը, որի ընթացքում սովողները դասավանդողի  խորհրդատվությամբ ուսումնասիրում ու կազմում են երթուղին, վերանայում են տեղանքի հետ կապված էկոլոգիական խնդիրները, կազմում տեղանքի և երթուղու քարտեզ: Նախապատրաստական աշխատանքն ավելի արդյունավետ դարձնելու նպատակով կատարվում է աշխատանքի բաժանում, որից հետո սովորողների կատարված առանձին աշխատանքները հանաքագրվում են մեկ փաթեթում Կազմակերպվող ուսոմնական ճամփորդության ընթացքում սովորղները մասնակցում են ամենատարբեր բաց դասերի՝ տեսական գիտելիքները ամրապնդելով իրական միջավայրի տեսարաններով:
Ուսունական ճամփորդության ավարտից հետո, սովորողները ներկայացնում են հաշվետվություն, որում ամփոփում են նաև իրենց տեսածն ու տեսածի միջոցով ձեռք բերածը: Ավելի հաճախ այդպիսի ճամփորդություններւ ամփոփումները նաև դառնում են ուսումնական նյութեր, որոնք կարելի է ներկայացնել ավելի մեծ լսրանաի առաջ:

«Էկոլոգիա» դասընթացի շրջանակներում կազմեկորպվող ուսումնական ճամփորդությունները պայմանականորեն կարելի է բաժանել երեք հիմնական ուղղություն:

·         Մարդ-բնություն հարաբերությունների ուսումնասիրություն

·         Բնական միջավայրի ճանաչում

·         Այլ կազմակերպությունների հետ համագործակցություն

Ուսումնական ճամփորդութունները, որոնց ուղղված են մարդ-բնություն հարաբերությունները և այդ հարաբերությունների արդյունքում ձևափոխված միջավայրը ուսումնասիրելուն հիմնականում կազմակերպվում են Հայաստանի հանքարդյունաբերական շրջաններում, որտեղ տասնամյակներ շարունակ իրականացվում է լեռնահանքային արդյունաբերություն, որը հասցրել է իր հետքը թողել բնական տարբեր համալիրների վրա։ Այսպիսի ճամփորդությունների ժամանակ սովորողները հնարավորություն են ունենում մանրամասն ծանոթանալ լեռնահանքային արդյունաբերության ընթացքին՝ ականատես լինել  գործարաններում կատարվող աշխատանքներին։ Հնարավորության դեպքում նաև տեսնել ամբողջ գործընթացը իրական ռեժիմում։ Այսպիսի ճամփորդությունների ժամանակն բազմաթիվ են նաև արդյունաբերության հետևանքով առաջացած էկոլոգիական խնդիրները՝ լքված գործարաններ, հսկայական պոչամբարներ, անապատացման տանող հանքային խոռոչներ և աղտոտված գետեր ու լճեր։
Մարդ-բնություն հարաբերությունները լիարժեք ուսումնասիրելու համար Հայաստանում կարելի է առանձնացնել երկու հիմնական ուղղություն՝ Հայաստանի հանքարդյունաբերական հարավը և Հայաստանի հանքարդյունաբերական հյուսիսը։  

Բնական միջավայրի ճանաչման ուղղված ուսումնական ճամփորդությունները հիմնականում ուղղված են Հայաստանի այն վայրերին որտեղ բնական միջավայրը համեմատաբար պահպանել է իր բնական տեսքը։ Հնարավորության դեպքում այսպիսի ուսումնական ճամփորդությունների ծրագրում ընդգրկվում են նաև այցելություններ դեպի հատուկ պահպանվող տարածքներ՝ արգելոցներ, արգելավայրեր, դենտրոպարկեր, բնության հուշարձաններ։ Այսպիսի ճամփորդությունների ժամանակ սովորողին հնարավորություն է ընձեռնվում ավելի մոտ գտնվել բնությանը՝ հետևաբար առավել լավ այն գնահատելով։

Նման բովանդակության ուսումնական ճամփորդություններ կազմակերպելու համար նախընտրելի ուղղություններն են Տավուշի մարզը, Լոռվա մարզի արևմտյան հատվածը, ինչպես նաև ՀՀ հատուկ պահպանվող վայրերը։

Երկարատև գործունեության ընթացքում իրականացնելով էկոլոգիական կրթություն «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրին հաջողվել է ձեռք բերել համախոհ գործընկերներ, որոնց հետ համատեղ նաև ճամբարներ են անց կացվում։ Այդպիսի գործընկերներից է «Վայրի բնության ու մշակութային արժեքների պահպանման» հիմնադրամը, որի հետ միայն այս  տարվա ընթացքում 4 համատեղ ճամբար է անց կացվել։ Այսպիսի ճամբարների ընթացքում իրենց գործի գիտակ բնապահպան մասնագետները սովորողների փոխանցում են իրենց փորձը, իսկ մեր սովորողները ունենում են եզակի հնարավորություն ավելացնելու և իրենց գիտելիքները ր հմտությունները։ Այսպիսի ճամբարների ընթացքում սովորողների հնարավորություն է ընձեռնվում նաև մասնակցել բնապահպանությանը ուղղված մի շարք գործնական աշխատանքների։  

Բնապահպանական ուսումնական ճամփորդությունները հնարավորություն են տալիս սովորողներին ոչ միայն լիարժեք պատկերացում ունենալ մարդ-բնություն հարաբերությունների մասին, այլ նաև օգնում են առարկայի ծրագրով սահմանված գլխավոր նպատակներից մեկի՝ միջավայրի նկատմամաբ հստակ վերաբերմունքի ձևավորմանը։
Այսպիսի ուսումնական ճամփորդությունները լուծում են միանգամից մի քանի խնդիրներ, որոնք առանձնացված են դասընթացի առարկայական ծրագրում։ Մասնավորապես սովորողների առջև բացվող բազմաթիվ էկոլոգիական խնդիրները հնարավորություն են տալիս լիարժեք պատկերացում ունենալ այդ խնդիրների լուծման տարբերակների մասին  և կազմել ուսումնական նախագծեր, որոնք նաև ըստ անհրաժեշտության կարող են բարձրաձայնվել՝ սևեռելով հասարակության և պատկան մարմինների ուշադրությունը։  Բնապահպանական ուղղվածության ուսումնական ճամփորդությունները հնարավորություն են տալիս սովորողներին ամբողջացնելու դասընթացի ժամանակ իրենց ստացված գիտելիքները, ինչպես նաև ավելի գործնական ու կիրառելի դարձնել ձեռք բերած հմտությունները։  

Էկոլոգիական ճամփորդությունների ճամփորդությունները նաև հնարավորություն են տալիս սովորողների տեսնել ու հասկանալ մարդ–բնություն հարաբերությունների այլընտրանքային տարբերակները, մասնավորապես էկոտուրիզմի զարգացման հեռանկարները Հայաստանում։  

Կարդալ ավելին

Ուրցաձորյան ճամբարի նախագիծ

 

Ճամբարի նպատակները․

· ծանոթացում կեսնաբազմազանության պահպանման կենտրոնի գործունեությանը,

· տարածքի հայրենագիտության ուսումնասիրություն,

· էկոտուրիզմի զարգացման հնարավորության ուսումնասիրություն,

· էկոտուր 2025-ի շրջանակներում անելիքների քննարկում,

· ուսումանական ֆիլմերի դիտում, քննարկում,

· «Վայրի բնության և մշակութային արժեքների պահպանման հիմնադրամ»-ի հետ համագործակցության ամրապնդում։

Ճամփորդության հայրանագիտական բաղադրիչներ․

· Մարզպետունու ամրոց-Տապի բերդ, Խոր Վիրապ

Ճամփորդության բնապահպանական բաղադրիչներ․

·          Վեդի գետ ու կառոցվող ջրամբար,

·          Վայրի կենդանիների պահապանության կենտրոններ,

·          Խոսրովի արգելոցի հարող տարածք։

·          «Խոր Վիրապ» արգելոց 

·          «Հրեշտակների ձոր»

Նախապատրաստական փուլ 

Օր առաջին-25.10.2024

9:00-մեկնում Մայր դպրոցից

10:30-Կանգառ Խոր Վիրապում

11։30  «Հրեշտակների ձոր»

12:30-Այցելություն Վեդիի ջրամբար 

13:30-14:00-Ալցելություն Մարզպետունու ամրոց:  

14։30-17։00 ծանոթացում «Վայրի բնության ու մշակութային արժեքների պահապանության հիմնադրամի» գործունեությանը, բաց դասեր, ինտերակտիվ խաղեր։ 

19:00-19:30 ընթրիք 20:00-22:00 «Վայրի առևտուր» ֆիլմի դիտում, քննարկում

22:00-23:00 օրվա ամփոփում

23:00-ից քուն

Օր երկրորդ 26.10.2024

8:30-9:00 վերկաց

9:00-9:30 նախավարժանք

9:30-10:00 նախաճաշ

10:00-12:00 Գործնական աշխատանք Ուսումնական կենտրունում 

12։00-14։00  ծանոթացում «Վայրի բնության ու մշակութային արժեքների պահապանության հիմնադրամի» գործունեությանը, բաց դասեր, ինտերակտիվ խաղեր։ 

15:00-15:30 ճաշ

17:00-19:00 կլոր սեղան քննարկումներ «էկոտուր 2025»-ի գործունեության շրջանակներում

19:00-19:30- ընթրիք 20:00-22:00 «Սևան Էկովեթինգ» ֆիլմի դիտում, քննարկում

Օր երրորդ 27.10,2024

8:30-9:00 վերկաց

9:00-9:30 նախավարժանք

9:30-10:00 նախաճաշ

10:00-12:00 Ճամբարային գործունեության ամփոփում, ճամբարային գոտու հանձնում։ 

13:00 ճաշ

14:00 վերադարձ 

Ծրագիր իրականացվում է «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիր և «Վայրի բնության ու մշակութային արժեքների պահպանության» հիմանադրամի համագործակցության արդյունքում։

Ճամբարի մասնակցության արժեքը 7000 դրամ յուրաքանչյուր սովորողի հաշվարկով։

Գիշերակացը տրամադրվում է Ուրցաձորի կեսնաբազմազանության պահպանման կենտրոնի կողմից, տրանսպորատային ծախսերը՝ կրթահամալիրի մասնակի աջակցությամբ սնունդը ՝ ծնողների աջակցությամբ։

Պատասխանատուներ Էմանուել Ագջոյան, Իրինա Ապոյան

Մասնակից սովորողներ   

Կարդալ ավելին

Աշնանային գույները Տավուշում -Նախագիծ

Նպատակը՝ աշնանային հայրենագիտական, ճանաչողական քայլարշավի իրականացում, ծանոթացում ՀՀ-ում գործող հատուկ պահպանվող տարածքներին, ծանոթացում ՀՀ ռեկրեացիոն ռեսուրսներին, առարկայական ուսուցումը ուսումնական ճամփորդություների միջոցով

 

·         Քայլարշավներ դեպի թաքնված ջրվեժ, Գոշի լիճ

·         Այցելություն «Դիլիջան» ազգային պարկ․«Դիլիջան» ազգային պարկի

·         Կովկասյան ազնվացեղ եղջերուների բազմացման կենտրոնում։

·         Մշակութային՝ Գոշավանք, Հաղարծին, Աղավնավանք

·         Գետը համայնքում՝ Աղստև և Գետիկ գետեր

Ճամփորդության նկարագիրը ըստ օրերի

Օր առաջին՝  Հոկտեմբերի 19

Օրվա երթուղին՝ Երևան-Սևանևա թերակղզի-Դիլիջան-Հաղարծին

·         09։00՝ մեկնում Մայր դպրոցից

·         10։00՝ կանգառ Սևանա թերակղզում, կղզուց թերակղզի անցումն ու էկոլոգիական խնդիրները 11։30՝ կանգառ Հաղարծինում, շրջայց վանական համալիրի 
տարածքում

·         12:00  դեպի Թաքնված ջրվեժ քայլարշավը   միջին բարդության է։

·         15։00՝ ժամանում Հյուրատուն

·         15:30 Ճաշ

·         16։00-19:00՝ Քայլարշավ դեպի Ջուխտակ վանք

·         19:30 ընթրիք

·         20:00 Զբոսանք երկեկոյան Դիլիջանում

·         21:00-ից օրվա ամփոփում

·         23:00-ից քուն

Օր երկրորդ՝ Հոկտեմբերի 20

·         09։00՝ նախաճաշ

·         09։30՝ Գոշավանք վանական համալիր, շրջայց տարածքում՝ ճարտարապետության ուսումնասիրություն

·         10։00  քայլարշավ Գոշի լիճ։ Քայլարշավը ընթանալու է Դիլիջան 
ազգային պարկի տարածքով։ Քայլարշավը սկսում ենք անմիջապես 
Գոշավանքի մոտից։ Վանական համալիրի մոտից սկսելով՝ քայլարշավը շարունակվում է 4,2 կմ անտառային արահետներով: Արշավը տևում է մոտ 4 ժամ՝ ներառյալ նշված տարածքում զբոսանքը, ֆոտոպլեները և հետադարձը։

·         15:30 Բրտուճային ճաշ

·         16։00-19:00՝ Այցելություն Կենու Պուրակ և Աղավնավանք

·         19:30 ընթրիք

·         20:00 Զբոսանք երկեկոյան Դիլիջանում

·         21:00-ից օրվա ամփոփում

·         23:00-ից քուն

Օր երրորդ` Հոկտեմբերի 21

·         09։00՝ նախաճաշ, իրերի հավաքում, հյուրատան հանձնում

·         10։00՝ այցելություն Դիլիջան քաղաքի կենրոնական հրապարակ

·         11։00՝ այցելություն Դիլիջան ազգային պարկի եղջորուների բազմացման կենտրոն 
 17։00՝ ժամանում Երևան, Մայր դպրոց

Նախահաշիվ՝

·         Գիշերակացը 8000 դրամ

·         Եղնիկների պուրակի մուտքի տոմս 500 դրամ

·         Սնունդը՝ 3500 դրամ

·         Տրանսպորտ յուրաքանչյուրը 3000-4000/կրթահամալիր մասնակի
 աջակցություն

Ճամփորդությունից առաջ կատարվող աշխատանքներ

·         Սովորողները ուսումնասիրում են Տավուշի ճարտարապետությունն ու տեսարժան վայրերը,(Հաղարծին, Գոշավանք, Աղավնավանք, Դիլիջան քաղաքի հուշարձաններ)։

·         Ուսումնասիրում են ազնվացեղ եղջերուի կլիմայավարժեցման պատմությանը։

·         Ուսումնսաիրում են ՀՀ-ում գործող հատուկ պահպանվող տարածքները։

·         Ճամփորդության հայրենագիտական քարտեզի կազմում 

Ճամփորդության պատասխանատուներ՝ Էմանուել Ագջոյան, Անուշ Ներսիսյան

Գիշերակացը՝ «Մագնիտ» Հյուրատանը

Մասնակության հայտ

Մասնակից սովորողներ

1. Գրիգորյան Դավիթ, 12-րդ դասարան
2. Կարսեցյան Միհրան, 12-րդ դասարան
3. Բարսեղյան Մարտին, 12-րդ դասարան 
4. Հակոբյան Ռոլանդ, 12-րդ դասարան
5. Ադամյան Արամ, 12-րդ դասարան
6. Մարգարյան Սեդա, 12-րդ դասարան
7. Անդրեասյան Օֆելյան, 12-րդ դասարան
8. Պողոսյան Միլենա, 12-րդ դասարան
9. Մամիկոնյան Տաթև, 10-րդ դասարան
10. Սարգսյան Հայկ, 10-րդ դասարան
11. Աթայան Ռոբերտ, 10-րդ դասարան
12. Արշակյան Արայիկ, 12-րդ դասարան
13. Հակոնյան Հրաչ, 11-րդ դասարան
14. Ասադուրյան Դիոն, 10-րդ դասարան
15. Բարսեղյան Մանե, 11-րդ դասարան
16. Թումանյան Սառա, 11-րդ դասարան
17. Ադամյան Քանրիկ, 10-րդ դասարան
18. Տիգրանյան Անահիտ, 9-րդ դասարան
19. Ստեփանյան Սեդա, 11֊րդ դասարան
20. Սահակյան Մալենա, 9-րդ դասարան
21. Մնացականյան Միքայել, շրջանավարտ
22. Ղամբարյան Տիգրան, շրջանավարտ

Կարդալ ավելին

Սեպտեմբեր հաշվետվություն

Սեպտեմբերի մեկը սովորողների մեծ խմբի հետ մեկնարկել ենք Արամաղանի բարձունքը հաղթահարելով։ Այս ուսումնական տարվա առաջին շաբաթվա առավոտյան ընդհանուր պարապմունքի ծրագիրը իրականացնելու պարտականությունը կիսել եմ Անուշ Ներսիսյանի հետ։ ՀՀ Անկախությանը տոնը այս անգամ սովորողների մեծ խմբով նշեցինք Բազումի լեռների Արջասար գագաթում՝ երկօրյա ուսումնական ճամփորդություն անց կացնելով Գյուլագարակ գյուղում։
Սեպտեմբեր ամիսը նաև հագեցած էր 2024-2025 ուսումնական տարվա հետազոտական աշխատանքների մեկնարկով, այս ընթացքում յուրաքանչյուր սովորողի հետ քննարկվել է աշխատանքի պլանը, ներկայացվել են աշխատանքի հիմնական ուղղությունները, առանձին դեպքերում սովորողները կատարել են աշխատանքի զգալի մասը։

Կարդալ ավելին