Արատեսյան ռազմամարզական ճամբար

 Ճամբարի տևողությունը՝ 5  օր (15.06-19.05)  

Ճամբարում իրականացվող աշխատանքների ուղությունները 

• ռազմամարզական պապամունքներ
• ինտելեկտուալ խաղեր
• տեղանքում կողմնորոշման հմտություններ
• քայլարշավեր 

Ռազմամարզական պարապմունքներ: «Մխիթար Սեբաստացի»  

կրթահմալաիրի ավագ դպրոցում ռազմամարզական ճամբարային գործունեությունը հանդիսանում է սովորողի անհատական ուսումնական պլանի անբաժան բաղկացուցիչը: Ամենատարբեր ճամբարներում ներառված ռազամամարզական բաղդրիչի շնորհիվ  սովորողները արդեն իսկ պատկերացում ունեն շարային քայլքի, ՛արային դասավորության ու դարձումների մասին: Ճամաբարային այս փուլում՝ ավելացնելով սովորողների պատասխանատվության բաժինը, կկատարվի սովորողների ջոկատային բաժանում, կկազմակերպվի գիշերային հերթապահություն, ջոկատների միջև տեղի կունենան ռազմամարզական և ինտելեկտուալ խաղեր:
Ինտելեկտուալ խաղեր:  Երկոյան սովորողների  հանգիստը արդյունավետ  կազամակերպելու նպատակով արդեն իսկ բաժանված ջոկատների միջև տեղի կունենան ինտելեկտուալ խաղեր: Այսպիսի խաղերի նպատակներն են սովորողների մոտ խթանել սերը դեպի ինտելեկտուալ խաղերը, զարգացնել սովորողների տրամաբանությունը և որ ամենակարևորն է՝ զարգացնել թիմային աշխատանքը:

Տեղանքում կողմնորոշման հմտություններ: Ուսմնական գործունեության ընթացքում սովորողները ծանոթացել են տեղանքում կողմնորոշվելու մեթոդներին և մասամբ նաև տեղորոշիչ սարքերին: Ռազամամարզական ճամբարային գործունեության ընթացքում սովորողները հնարավորություն կունենան զարգացնելու տեղանքում կողմնորոշման հմտությունները՝ դրանց պրակտիկ օգտագործման միջոցով: Այս հնտությունները ևս կներառվեն ռազմամարզական խաղերի մեջ: Այս ընթացքում կկիրառվեն տեղորոշիչ սարքեր և  սարքերի հավելվածներ: 
 

Քայլարաշավեր: Սույն ճամբարի ընթացքում նախեսվում է երկու քայլարշավ, դեպի Եղեգիս գետի հունն ի վեր և դեպի արատեսյան հյուսիս-արևմտյան բարձունք: Բացի ռազմամարզական գործունեության բաղադրիչ լինելուց քայլարշավները նաև լավ հնարավորություն են ընձեռում տեղանքը ճանաչելու և բնական միջավայրում բաց դաս անցկացնելու համար:

 

Հ.Գ. քանի որ ճամբարին մասնակցում են 9-րդ դասարանի սովորողներ, հնարավորություն է ընձեռնվում նաև աշխարհագրության քննությանը նախապատրաստվել ՝ այդ թվում բնական միջավայրում բաց դասեր իրականացնելով:

Կարդալ ավելին

Ուսումնական ամառային ճամբար

Իրականացվելիք նախագծեր

1. Ինտելեկուալ մրացաշարի անց կացում
2. Մի հանքի հետքերով, Մելիք գյուղի ոսկու հանք
3. Ռազմամարզական ճամբարային գործունեություն
4. 
   Բաց դաս բնության պահպանության թանգարանում
5. Ուսումնական ճամփորդություն դեպի Արագածոտնի մարզ

Կարդալ ավելին

Դաս Հայաստանի բնության պետական թանգարանում

Հեղինակային կրթական ծրագրի գլխավոր առավելություններից մեկը՝ ուսումնական միջավայրի ընտրության ազատությունն է: Բազմաթիվ անգամ խոսվել է բաց դասերի մասին ճամփորդությունների և ճամբարների ժամանակ:
Ուսումնական միջավայրի առումով առանձնահատուկ դեր ունեն ամենատարբեր թանգարանները, որտեղ կարելի է բավականին արդունավետ դասընթացներ կազմակերպել: Այս անգամ մեր թիրախում է «Հայաստանի բնության պետական թանգարան»-ը:
Ուսումնական տարվա ընթացքում սովորողները հասցրել են ծանոթանալ Հայաստանի բնական միջավայրին,այն դիտարկելով բնություն-հասարակություն հարաբերությունների տեսանկյունից:
Թանգարանը հարուստ է Հայաստանում հանդիպող ամենատարբեր տեսակի նուշներով, որոնք լիարժեք պատկերացում են տալիս բուսական ու կենդանական աշխարհի, տարածվող հողերի տեսակների, առկնա օգտակար հանածոներին ու բնության այլ բաղադրիչների մասին:

Կարդալ ավելին

Մի հանքի հետքերով, Մելիք գյուղի ոսկու հանք

Վերջին շրջանում Հայաստանի տարբեր հատվածներում ակտիվացել են ամենատարբեր հանքերի շահագործմանը գործընթացները՝ հանքերի ուսումանսիրություն, տարբեր կազմակերպությունների կողմից հանքերի շահագործման թույլտվությունների ստացում, հանրային քննարկումներ: Այս գործընթացները լիարժեք հասկանու համար ամառային ուսումնական ճամբարի ընթացքում կուսումնասիրենք վերջին տասամյակում շահագործված հանքերից մեկը՝ Մելիք գյուղի ոսկու հանքը, դիտարկելով այն ժամանակային կտրվածքով:

Նմանատիպ ուսումնասիրության դեպքում կարևորվում է սպասվելիք արդյունքների ու ներկայիս վիճակի գնահատումը, որը շահագործել հավակնող հանքավայրերի համար կարող է դառնալ ուղեցույց

Նախագծի նպատակը՝ կոնկերտ հանքի օրինակով ծանոթանալ հանքի շահագործման բոլոր փուլերին, ծանոթանալ հանքի շահագործման ընթացքում առաջացած էկոլոգիական խնդիրներին, որոնել տվյալ խնդիրների լուծումները:
Նախագծի ընթացքը՝ սովորողները ծանոթանում են տվյալ հանքին վերաբերվող նյութերին, ուսումնասիրում են հանքի շահագործման ժամանակագրությունը, հնարավորության դեպքում այցելում Մելիք գյուղ տեղում վիճակին ծանոթանալու նպատակով:

Նախագծի արդյունքը՝ սովորողները կատարում են համակողմանի ուսումասիրություն, լիարժեք տիրապետում են հանքի շահագործման բոլոր հետևանքներին:

Օգտակար հղումներ 1, 2, 3, 4

Կարդալ ավելին

Ռազմամարզական ճամբարային գործունեություն

2012-2013 ուսումնական տարվանից սկսած «Մխիթար Սեբաստացի»  կրթահմալաիրի ավագ դպրոցում ռազմամարզական ճամբարային գործունեությունը հանդիսանում է սովորողի անհատական ուսումնական պլանի անբաժան բաղկացուցիչը: Այս տարիների ընթացքում ռազմամարզական ճամբարիային գործունեությունը կրել է մի շարք փոփոխություններ համարմարվելով տարբեր իրավիճակների: Վերջին տարիներին հատկապես կարևոր է դառնում ռամզամարզական ճամբարի նախապատրաստական փուլը, որը որպես առանձին նախագիծ ներառված ամառային ուսումնական ճամբարների օրակարգում: 

Ամառային ուսումնական ճամբարի օրակարգում այս անգամ ընդգրկված է ռազմամարզական ճամբարի ընդամենը մեկ բաղադրիչ՝ շարային նախապատրաստությունը: Ռազմամարզական ճամբարային գործունեության այս անգամա կմասնակցեն 10-րդ և 11-րդ դասարանի սովորողները:  Նախագծի օրակարգում նախատեսվում է շարային քայլ, շարային դասավորություն, շարային դարձումներ:
 

Կարդալ ավելին

Ինտելեկուալ մրացաշար

 

1.

Ամառային ուսումնական ճամբարի ընթացքում կկազմակերպվի թիմային ինտելեկտուալ խաղ, որին մասնակցում են ավագ դպրոցի 10-11-րդ դասարանի սովորողները:

Մրացաշարի նպատակներն են սովորողների մոտ խթանել սերը դեպի ինտելեկտուալ խաղերը, սովորողներին մղել թիմային աշխատանքի, զարգացնել սովորողների տրամաբանությունը:
Մրացաշարի ընթացքը-Ճամբարական սովորրողները նախորոք կազմում են մինչև վեց հոգանոց թիմեր և ներկայացնում են մասնակցության հայտ: Նախարորոք նշանակաված օրը սովորողները ներկայանում են իրենց թիմով մրցման վայր: Խաղ-մրցույթը անց է կացվելու երեք փուլով, որոնցից յուրաքանչյուրի ժամանակ հնչելու են վեցական հարց: Հաղթող է ճանաչվելու այն թիմը, որը ավելի շատ հարցերի ճիշտ կպատասխանի: Հավասար արդյունքների դեպքում, կտրվեն լրացուցիչ հարցեր:
Հարցերը չեն ունանալու առարկայական բույթ և չեն հիմնվելու սոսկ գիտելիքի վրա, այլ ունենալու են տրամաբանական պատասխաններ:  

Բոլոր մասնակիցներին մաղթում ենք հաջողություն: 

Կարդալ ավելին

Ճամփորդենք սովորելով կամ սովորենք ճամփորդության ընթացքում

Ինչպես արդեն նշվել եմ իմ նախորդ հոդվածներից մեկում, ուսումնական ճամփորդությունը  ուսումցման արդյունավետ կազմակերպման լավագույ ուղեկիցն է: Բացառություն չէ նաև «Արշավենք դեպի Տավուշ» եռօրյա ուսումնական ճամփորդությունը, որի ընթացքում սովորողները հնարավորություն կունենան դասապրոցեսի ընթացքում սովորածը տեսնել` ամրապնդելով տեսական գիտելիքները: Հատկանշական է, որ ուսումնական ճամփորդությանը մասնակցում են 9-րդ դասարանի սովորողներ, որոնք այս տարի ուսոմնասիրում են «Հայաստանի աշխարհագրություն» դասընթացը: Ուսումնական ճամփարդության ընթացքում նախատեսված են հետևյալ վայրերը. Սևանա լիճ, Աղջկաբերդ, Մակարավանք, Լաստիվեր, Իջևանի դենդրոպարկ,Ախնաբադի կենու պուրակ-Աղավնավանք, Դիլիջան: Վերոհիշյալ յուրաքանչյուր վայրում սովորողները հնարավորություն կստանան տեղանքին առնչող աշխարհագրական բացատրություններ ու մեկնաբանություններ:

Առաջին կանգառի ժամանակ՝ Սևանա լճի ափին, կներկայացվի Սևանի լճի առաջացումը, ցույց կտվրի Հրազդան գետի ակունքը, ինչպես նաև անդրադաձր կկատարվի Սևանա լճի ժամանակակից խնդիրներին:

Մակարավանքում ու Աղջկա բերդում՝ փոքր ինչ բարձունքի վրա, կներկայացվի վերըթաց գոտիակականությունը, որը հատկապեսՏավուշի մարզում յուրահատուկ դրսևորում ունի՚

Գոտիականությունը կշարունակենք ուսումնսաիրել նաև դեպի Լաստիվեր կատավելիք քայլարշավի ընթացքում: Այստեղ արդեն զգալի են նաև գետերի կողմից կատավող աշխատանքները, իսկ Խաչաղբյուրի ու բնության ամվերջ պայաքարի ու հարաբերության արդյունք գեղեցիկ տեսարաններ են բացվում: 

Դեպի Աղավնավանք տանող ճանապարհը, որը անցում է Կենու պուրակով որը հանդիսանում է Հայաստանի եզակի հատուկ պահպանվող տարածքներից: Կենու պուրակում արդեն կներկայացվելի ողջ արգելոցը՝ իր բուսական ու կենդանական աշխարհի յուրհատկությամբ:

Արդեն Իջևանի դենտրոպարկում սովորողները հնարավորություն կունենան ծանոթանալ ոչ միայն ՀՀ-ում հանդիպող, այլ նաև Հանրապետության տարածքից դուրս աճող բուսատեսակներին: Բացի այդ դենտրպարկի հմայքը կայանում է նրանում, որ այստեղ աճող բույսերի ու իրենց բնօրրանում եղած նույն տեսակների տարբերությունները տեսնելով կարող ենք պատկերացում կազմել նաև տեղանքի բնական պայմաննաերի տարբերությունների կամ նմանության մասին:

 

Կարդալ ավելին

«Էկոտուր 2021»-ի ծրագրի մշակումը գարնանային ճամբարի շրջանակներում

Կատարվելիք աշխատանքների ուղղությունները             

• «Էկոտուր 2021»-ի ուղղությունների նախանշում
• Ներկայացվող նախագծերի պահանջների հստակեցում
• «Էկոտուր 2021»-ի ժամանակացույցի մշակում
• Ըստ տարիքային խմբերի աշխատանքների նպատակների հստակեցում

 

Կարդալ ավելին

Խորհրդատվություն աշխարհագրություն առարկայից

 Խորհդատվության նպատակը-Սովորողնեիրին նախապատրաստել ավարտական քննություններին,  անհասկանալի հարցերի պարզամանումները, քննական թեստերի ու հարցերի քննարկումներ
Խորհրդատվության ժամանակ օգտագործվող մեդիանյութեր         1, 2, 3, 4, 5, 6
Մասնակիցներ-բնագիտական առարականերից աշխարհագրություն ընտրած 9-րդ դասարանցիների՝ ըստ ցանկության

Մասնակցությունը ՝  հղումով 

Կարդալ ավելին

«ՀՀ բնակչությունը» ուսումնական նախագծի ամփոփում

Ուսումնական երրորդ շրջանում 9-րդ դասարանի սովորողների հետ սկսել ենք

 «ՀՀ բնակչությունը» ուսումնական նախագիծը, որի շրջանակներում սովորողները առաջին փուլում ծանոթանալով Հայաստանի բնակաչության սեռատարիքային բուրգի հետ, փորձում էին այն համեմատել այլ երկների սեռատարիքային բուրգերի հետ բացահայտելով այդ երկների հետ ունեցած ընդհանրություններն ու տարբերությունները: Ինչպես ցույց տվեց նախագծի իրականցման ընթացքը աշխարհի մի շարք երկներ իրենց սեռատարիքային բուրգի կառուցվածքով բավականին նման են Հայաստանի սեռատարիքային բուրգի կառուցվածքին: Իսկ միշարք երկներում էլ նմանատիպ համեմատությունը ընդգծում է նաև Հայսատանի առավելությունները համեմատվեղ երկրի նկատմամաբ, մասնավորապես Հայաստանի և Բելոռուսի սեռատարիքային բուրգերը համեմատելիս նկատում ենք, որ ժողովրադգրական վիճակը ավելի մտահոգիճ է հենց Բելառուսում, այլ ոչ թե ՀՀ-ում: Գրեթե նույն պատկերն է նաև Հայաստանի ու Գերմանայի համերմատության պարագայում: Համեմատությունը այնպիսի երկրների հետ ինչպիսին է Ալբանիան է, ի հայտ է բերում մի շարք համընկնումներ: Փոքր-ինչ այլ պատկեր է ստացվում երբ համեմատում ենք Հայաստանի սեռատարիքային բուրգը ամբողջ աշխարհի սեռատարիքային բուրգի հետ:

Նախագծի երկրոդ փուլում սովորողները նույն սկզբունքով համեմատում են երկնորի այ ցուցանշները (բնակչության միջին տարիք, բնակչության բնական աճ, խտություն և այլն): Այս դեպքում համեմատությունները դիտարկվում են նաև ժամանակային փոփոխության տեսանկյունից (սովորողների աշխատանքներ 1, 2, 3, 4):

Նախագծի արդյունքում սովորողները մանրամասն ծանոթացան հհ բնակչության կառուցվածքին ու ցուցանիշներին, կարողացան կոնկրետ համեմատության շամանակ իրենց համար կատարել բացահայտումներ, վերհիշեցին բնակչությանը առնչվող մի շարք ցուցանիշներ:

 

Կարդալ ավելին

Ռազմամարզական նախապատրաստությունը ձմեռային ճամբարի շրջանակներում

 2012-2013 ուսումնական տարվանից սկսած «Մխիթար Սեբաստացի»  կրթահմալաիրի ավագ դպրոցում ռազմամարզական ճամբարային գործունեությունը հանդիսանում է սովորողի անհատական ուսումնական պլանի անբաժան բաղկացուցիչը: Այս տարիների ընթացքում ռազմամարզական ճամբարիային գործունեությունը կրել է մի շարք փոփոխություններ համարմարվելով տարբեր իրավիճակների: Վերջին տարիներին հատկապես կարևոր է դառնում ռամզամարզական ճամբարի նախապատրաստական փուլը, որը որպես առանձին նախագիծ ներառվում  ուսումնական ճամբարների օրակարգում: 

Ձմեռային ուսումնական ճամբարի օրակարգում այս անգամ ընդգրկված էր ռազմամարզական ճամբարի ընդամենը մեկ բաղադրիչ՝ շարային նախապատրաստությունը:

Շարային նախապատրաստությանն այս անգամ ներգրավված էին ավագ դպրոցի 9-րդ դասարանցիները: Մինչ բուն պարապմունքները սկսելը սովորողներից շատերի համար անհասկանալի էր, թե ինչ է տալիս իրենց այս պատրաստությունը և ընդհանրապես ինչում էկայանում այսպիսի պատրաստության անհրաժեշտությունը: Նմանատիպ բովանդակության հարցերի պատասխանները թեև շատ հեշտ է ներկայացնել սովորողնին, սակայն այս դեպքում ցանկություն կար որպեսզի սովորողները իրենք ևս համոզվեին այսպիսի նախապատրաստության ահրաժեշտության հարցում: Շարային նախապատրաստությունը նպատակն է սովորողների մոտ զարգացնել կարգապահությունը, ճշտապահությունը, միամյանց արագ հասկանալու ու կողմնորոշվելու ունակությունները: 

Երեք շաբաթ տևած ձմեռային ուսումնական ճամբարի ընթացքում անց կացված շարային նախապատրաստության շրջանակներում մասնակցած բոլոր սովորողները անշուշտ ձեռք բերեցին վերոհիշյալ կարևոր հմտությունները, իսկ կոնկրետ վարժություններում սովորոցին արագ շարք կազմել, տեղում դարձումներ կատարել, քայլել շարային կեցվածքով, ահնրաժեշտության դեպքում կատարել վերադասավորումներ: 

Ի զարմանս ինձ առանձնակի մեծ էր մասնակից սովորողների ոգևորությունը, մանավնդ երբ արդեն արդյունքները ևս տեսանլեի էին: Հատկապես շատ ոգևորիչ էր 9-րդ դասարանի աղջիների ակտիվ մասնակցությունը, իսկ առանձնին դեպքերում նաև օրինակելի արդյունքները: 

Կարդալ ավելին

Հունվարյան ճամբարային նախագծեր

 ՀՀ բնակչությունը (9-րդ դաս)

Որքա՞ն ջուր ենք օգտագործում (10-րդ դաս)

Բնօգտագործումն ու բնապահպանությունը ՀՀ-ում (11-րդ դաս)

Կարդալ ավելին

Ուսումնական առաջին շրջանի ամփոփում

 Ուսումնական առաջին շրջանի մենակարկը տրվեց արատեսյան եռօրյա ուսումնական ճամբարի մենկարկով: Ճամբարական սովորողների թվում էին ինչպես երկար տարիներ կրթահամալիր հաճախող սովորողներ՝ այնպես էլ նոր ընդունված սովորողներ, որոնց համար այս ճամբար հանդիսացավ հյուահատուկ մուտք դեպի կրթահամալիր: Կարծում եմ, որ ճամբարի ընթացքում հաջողվեց ամենակարևորը՝ սովորողների ինտեգրումը նոր միջավայր: Չնայաշ որ այս ճամբարի ամենահիշվող դրվագը հորդառատ անձրևի տակ Սմբատաբերդի վայրէջէն էր:  

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              Մինչ ֆիզիկական միջավայրում պարապմունքները լիարժեք սկսելը կազամակերպվեց և իրականացվեց երկշաբաթյա ռազամամարզական ճամբար՝ կրթահամալիրի մարզական կենտրոնի և առողջագետ ու երաժիշտ ուսուցիչների մասնակցությամբ: ռազմամարզական ճամբարին մասնակցում էին հիմնականում կրթահամալիրի 10-րդ դասարանի սովորողները, որոնց թվում նաև շատ էին այս սովորողները, որոնք նոր էին ընդունվել կրթահամալիր:  

Չնայած ուսումնական այս շրջանում ֆիզիկական միջավայրում իրականացվող դասերը պարբերաբար ընթատվեցին համաճարակի պատճառով, իսկ մի շարք պետքերում նաև տեղի ունեցավ առցանց պապապմունքների համակցմամբ, հաջողվեց իրականացնել մի շարք նախագծեր:

 Մասնավորապես 9-րդ դասարանցիների հետ սկսեցինք օգտագործել առցանց քարտեզագրման ծրագիր, որը սովորողներիներին քատեզով աշխատելու ավելի արդյունավետ  հնարավորություն ընձեռնեց: Այս ծրագրի շնորհիվ ՀՀ աշխարհագրություն դասընթացի ժամանակն ուսումնասիրվող թեմաների քարտեզագրումը սովորողների մոտ էապես մեծացրեց  տարածական պատկերացումը: ( 1 , 2 , 3, 4):  Իսկ արդեն ուսումնական տարվա վերջում ՀՀ բնակչությունը նախագծի շրջանակներում սկսեցինք ուսումնասիրել ՀՀ բնակչության ցուցանիշները՝ դրանք համեմատելով այլ երկրների ցուցանիշների հետ: Նախ և առաջ սեռատարիքային բուրգերի ուսումնասիրությունը, հատկապես ժամանակային փոփությունը հաշվի առնելով, նախագիծը շարունակական է: (1, 2 )

10-րդ դասարնացիների հետ սկսեցինք  շրջակա միջավայրի ուսումնասիրությունը, որի ընթացքում սովորողները նախ և առաջ ներկայացրել են իրենց միջավայրը՝ իրենց պատկերացումով: (1, 2, 3) Որից հետո սովորողները շարունակելով իրենց ուսումնասիրությունները մթնոլորտի աղտոտման  և էներգիայի ստացման նախագծերը, որի ընթացքում սովորողները փորձում են առաջարկել իրենց պատկերացրած լավագույն լուծումները (1, 2, 3)

11-րդ դասարանցիների հետ ուսումնական պարապմունքները սկսեցինք մարդու առողջությունը շրջակա միջավայրը նախագծով, որը աշխարհում տիրող համաճարակային վիճակին խիստ համահունչ էր: (1, 2, 3): Շարունակելով արդիական թեմաները թիրախում պահելը 11-րդ դասարանցիների հետ նաև ուսումնասիրել ենք Բնական ու մարդածին աղտեներն ու դրանց վրա մարդկային գործոնի ազդեցությունը:(1, 2, 3)

7-րդ դասարանում այս տարի սկսել ենք Աշխարահագրություն դասընթացը, որը ի թիվս շատ առարկաների նոր էր սովորողների համար: Առարկային ծանոթանալուն զուգահեռ սովորողների հետ իրականացվող նախագծերի շրջանակներում (Բնական ռեսուրսների տեղաբաշխումը, Աշխարհի ճանաչումը քարտեզագրելով) սովորողները կազմել են ինքնուրույն քարտեզներ՝ ներառելով մի շարք թեմաներ: Նախագծերի արդյունքում սոցորողները փեռք են բերել քարտեզ կազմելու և քարտեզներ ընթերցելու ունակություն, ծանոթացել են քարտեզագրական հնարքներին, նախագծերը էապես նպասել են սովորողների մոտ աշխարհի տարածական ընկալմանը:  (1, 2,  3, 4, 5) 

Կարդալ ավելին